Czas miniony…
Z kart historii poddębickiej szkoły podstawowej
W Poddębicach, mieście o średniowiecznej metryce, pierwsza szkoła powstała ok. 1520 r. przy miejscowym kościele parafialnym. Niewiele, poza sama wzmianką, o niej wiemy, źródła bowiem milczą. Dopiero trzy wieki później, przy okazji starań o nadanie Poddębicom praw miejskich, wspomniano działającą szkołę powszechną, w której pracowało dwóch nauczycieli, ucząc języków polskiego i niemieckiego.
U zarania niepodległości częste były w rejonie Poddębic postawy patriotyczne (chłopi z Góry Bałdrzychowskiej zagrozili, że nie będą posyłać dzieci do szkoły, jeśli nie będą uczone wyłącznie po polsku). Właśnie w ten sposób trzeba ocenić funkcjonowanie od 1906 r. w Poddębicach koła Polskiej Macierzy Szkolnej, z ks. Grzegorzem Zawadzkim na czele. Koło prowadziło w mieście szkołę, mieszczącą się w budynku ufundowanym w 1913 r. przez Felicję Zakrzewską. Dzięki ofiarności miejscowych obywateli oraz organizowanym loteriom fantowym i innym imprezom możliwe było utrzymanie placówki oraz zatrudnienie nauczycielki, panny Heleny Kickiej.
W czasach II Rzeczypospolitej Poddębice zaczęły się rozwijać, czego urzędowym dowodem było nadanie praw miejskich. W coraz większym mieście paląca stała się sprawa budowy nowoczesnego oraz, co ważne, także pojemnego gmachu szkolnego. Dotąd bowiem zajęcia odbywały się w trzech niewielkich, znacznie oddalonych od siebie, budynkach. W 1931 r. kupiono obszerną działkę przy ul. Łęczyckiej. W planach była budowa jednopiętrowego, obszernego budynku z 20 salami lekcyjnymi oraz salą gimnastyczną, mieszczącego 1200 dzieci. Powołany został „Komitet Budowy 7-mio Klasowej Publicznej Szkoły Powszechnej w Poddębicach”, którego zarząd stanowili prezes dr med. Lucjan Majewski, jego zastępca, a zarazem kierownik szkoły, Bolesław Zuchowicz i sekretarz L. Kołodziejczykowa. Do budowy gmachu, o połowę mniejszego od zamierzonego (zapewne z przyczyn ekonomicznych), przystąpiono w 1934 r. Budynek w stanie surowym gotów był jesienią 1935 r., oddano go do użytku najpewniej w dn. 3 maja 1936 r. Sporą część inwestycji sfinansowało miejscowe społeczeństwo, ofiarnie wspomagając budowę szkoły.
Okupacyjny dramat boleśnie dotknął poddębicką oświatę. W obozie koncentracyjnym w Dachau w dn. 9 kwietnia 1942 r. zginął zamordowany wieloletni kierownik szkoły powszechnej w Poddębicach, Bolesław Zuchowicz. Ten sam okrutny los spotkał jego zięcia, M. Ferłeja. Nazwisko poddębickiego nauczyciela znalazło się także na liście katyńskiej. Był nim ppor. piech. Zygmunt Królik, zamordowany w wieku 27 lat w Starobielsku.
Uczniowie poddębickiej szkoły, bohatersko walcząc na frontach II wojny światowej, dali wyraz wierności miłości do Ojczyzny, wpojonej w rodzinnych domach i w szkolnej ławce. Nadzwyczajnym zrządzeniem losu wielu spośród nich walczyło w stalowych mundurach lotniczych. Z głębokiego szacunku wobec nich wyniknął pomysł nadania współczesnej szkole imienia Lotników Polskich. Dzisiejsi uczniowie dumni są ze swych poprzedników, których losy są wyjątkowo czytelną lekcją patriotyzmu.
Po zajęciu Poddębic okupacyjne władze uniemożliwiły normalną pracę polskiej szkoły, dlatego nauczyciele, wiele ryzykując, zorganizowali tajne nauczanie.
Wiosną 1945 r. Henryk Leszczyński, nauczyciel i pierwszy powojenny burmistrz, zajął się organizowaniem na nowo poddębickiej oświaty. Nauczyciele i uczniowie wrócili do budynku przy ul. Łęczyckiej, gdzie ze względów organizacyjnych utworzono dwie szkoły, z czasem scalone. Na parterze działała Szkoła Powszechna nr 1 (kierowana przez Władysława Czerwińskiego), a na piętrze „dwójka” z małżeństwem Czesławą i Stanisławem Flisiakami na czele. Problemy były ogromne, ale z heroizmem niwelowano edukacyjne skutki wojny.
W latach 50. rozpoczął się okres wyraźnego rozwoju Poddębic. Od 1956 r. szkołą kierował H. Leszczyński. Za jego czasów dokończony został przedwojenny zamysł, podjęty na nowo przez S. Flisiaka i dobudowano nowe, północne skrzydło, powiększając znacznie powierzchnię budynku (oddano je do użytku w 1962 r.). W kolejnych dekadach szkołą kierowali Leszek Gasik (1965 – 1976), którego, wraz z reorganizacją gminnej oświaty i utworzeniem Zbiorczej Szkoły Gminnej, zastąpił Franciszek Bienas. Bezpośrednio szkołą w Poddębicach kierowali zastępcy dyrektora Zbiorczej Szkoły Gminnej. Byli to Maria Brewińska (zespół klas I – III) oraz Zygmunt Galoch, zastąpiony z czasem przez Antoniego Kabacińskiego (zespół klas IV – VIII). W latach 1984 – 1991 na czele szkoły stała Jadwiga Podwysocka, zastąpiona przez Elżbietę Gontarz.
W latach 80. rosła liczba uczniów, sięgając aż 1400. Konieczna stała się budowa nowego gmachu przy ul. Polnej, rozpoczęto ją w 1987 r. I segment nowoczesnego budynku został oddany do użytku w sierpniu 1991 roku. W dn. 7 stycznia 1994 r. szkoła przy ul. Łęczyckiej wzbogaciła się o bardzo oczekiwaną część – halę sportową.
Na mocy decyzji Kuratora Oświaty w Sieradzu z dn. 13.01.1995 r. została założona Szkoła Podstawowa nr 2 w Poddębicach przy ul. Polnej 36, której dyrektorem został Jarosław Terlecki. W 1999 r. tę szkołę przekształcono w Gminny Zespół Szkół, obejmujący „wygasającą” SP nr 2 i nowoutworzone Gimnazjum.
Szkołę przy ul. Łęczyckiej przemianowano wówczas na Szkołę Podstawową nr 1. Miano to nosiła do końca roku szkolnego 2004/2005. W dn. 3 września 2005 r. szkole nadano imię Lotników Polskich, a honorowym gościem uroczystości był płk pil. Jerzy Mencel, absolwent naszej szkoły, poddębiczanin, kombatant Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i ostatni żyjący „Jet Hunter”, mający zaliczone pewne zestrzelenie niemieckiego odrzutowego samolotu myśliwskiego Messerschmitt Me-262 „Schwalbe”. Wybierając postać patrona, społeczność szkolna oddała hołd bohaterom, także tym, którzy swój patriotyzm wykuwali w murach szkoły podstawowej w Poddębicach.
W 2016 r. nastąpiła zmiana na fotelu dyrektora szkoły. Odchodzącą na emeryturę Elżbietę Gontarz zastąpił Sebastian Bamberski, długoletni nauczyciel wychowania fizycznego w „Jedynce”.
W 2018 r. pożegnaliśmy budynek przy ul. Łęczyckiej, gdzie decyzją władz samorządowych swoje miejsce znalazło Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej. Nową siedzibą naszej szkoły stał się większy gmach dotychczasowego gimnazjum przy ul. Polnej 36.
Tomasz Wójcik
Nauczyciel historii w SP nr 1 w Poddębicach