Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowują dzieci do opanowania umiejętności pisania, która jest podstawowym zadaniem na czas nauki w pierwszych klasach szkoły podstawowej. Pisanie to nie tylko prawidłowe kreślenie liter, ale też poprawność stylistyczna, gramatyczna i ortograficzna. Umiejętność pisania jest bardzo trudnym zadaniem dla dzieci, gdyż wymaga zdolności odtwarzania znaków graficznych i automatyzacji procesu pisania. Zanim dziecko zacznie pisać literki i prawidłowo trzymać długopis czy ołówek w dłoni, potrzeba usprawnienia w zakresie zdolności manualnych. Służą temu właśnie różne ćwiczenia grafomotoryczne, które opierają się przede wszystkim na rysowaniu.
Ważną funkcję w tym zakresie ma do spełnienia nie tylko nauczyciel, lecz przede wszystkim rodzice dziecka. To oni, jako pierwszy autorytet dziecka, powinni zachęcać je do wykonywania różnorodnych ćwiczeń mających na celu rozwijanie sprawności grafomotorycznej poprzez stymulowanie wielozmysłowe. Odgrywa to istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu dziecka. Jednocześnie wpływa to na wzmacnianie więzi rodzica z dzieckiem.
Czemu służą ćwiczenia grafomotoryczne i w jaki sposób usprawniać mięśnie dłoni u dzieci?
Głównym celem ćwiczeń jest przygotowanie dziecka do nauki pisania poprzez stymulację wielozmysłową oraz wdrażanie rodziców do uczestnictwa w działaniach zmierzających do rozwijania sprawności grafomotorycznej dziecka.
Cele ćwiczeń grafomotorycznych:
- Poprawiają poziom graficzny pisma i rysunków.
- Kształtują umiejętność rysowania zgodnie z poleceniami nauczyciela/rodzica.
- Doskonalą orientację w schemacie własnego ciała i orientację przestrzenną.
- Doskonalą zdolność nazywania przedmiotów prezentowanych na rysunkach oraz kształcą umiejętność opowiadania o tym, co przedstawiają rysunki.
- Usprawniają mięśnie palców, pracę nadgarstka i współpracę palców dłoni.
- Usprawniają umiejętność prawidłowego posługiwania się narzędziami piszącymi oraz wpływają na dokładność i staranność wykonywanych rysunków.
Przykłady ćwiczeń grafomotorycznych przygotowujących do nauki pisania oraz stymulujących motorykę małą u dzieci:
- Wkładanie klocków o rożnych kształtach w odpowiednie otwory w pudełku
- Uzupełnianie obrazków tematycznych
- Lepienie z plasteliny/ciasta różnych kształtów, wałkowanie cienkich wałeczków, ugniatanie na „placki”
- Zabawy klockami: ustawianie wieży, budowanie domów itp.
- Układanie puzzli
- Nawlekanie na sznurek koralików
- Zapinanie guzików
- Sznurowanie butów
- Rysowanie linii, krzyżyków, kół itp. Na kartonach, foliach, tablicach
- Kolorowanie wg ustalonych zasad
- Wycinanie po liniach, różnych kształtów
- Rysowanie po śladzie
- Odwzorowywanie szlaczków i wzorów
- Gra w bierki, pchełki,
- Wydzieranie z papieru
- Lepienie z plasteliny, modeliny, ciasto liny, gliny, masy solnej, śniegu, mokrego piasku
- Malowanie farbami na powierzchniach o różnej wielkości – palcami i pędzlem
- Kalkowanie rysunków
- Rysowanie kredkami, ołówkiem, kredą
- Rysowanie patykiem na piasku, na dużym papierze, na tablicy
- Kolorowanie obrazków – zamalowywanie w określony sposób (kreski pionowe, poziome, okrężne)
- Obrysowywanie przedmiotów (własnej dłoni, stopy)
- Odwzorowywanie rysunków – przerysowywanie przedmiotów zgodnie ze schematem lub wzorem
- Rysowanie po śladach – śladem rysunków może być szkic w postacie ponumerowanych kropek albo drobne kreski tworzące kontur rysunku
- Rysowanie szlaczków
- Zagadki ruchowe np. naśladowanie ptaków, samolotów, czynności i ich odgadywanie
- Robienie kul z makulatury
- Nawijanie włóczki, sznurka na kłębek
- Wyciskanie gąbki w ciepłej wodzie
- Labirynty
- Leniwa ósemka Dennisona, dziecko rysuje po śladzie wolnym, płynnym ruchem ósemkę. Czynności powtarza 5–7 razy każda ręka (najpierw wiodącą). Na końcu rysuje „ósemkę” dwoma rękami równocześnie.
Wykonując ćwiczenia grafomotoryczne z dzieckiem, trzeba zwracać uwagę na to, czy dziecko nie trzyma przyborów piszących zbyt lekko lub zbyt mocno, czy napięcie mięśniowe jest odpowiednie, czy dziecko pisze od strony lewej do prawej, którą ręką się posługuje. Nigdy nie wolno zmuszać dziecka leworęcznego, by pisało prawą ręką. Ważne jest usprawnianie płynności ruchów ręki dominującej. Przed zastosowaniem ćwiczeń manualnych warto na początku podać instrukcje, zaprezentować prawidłowy sposób wykonania ćwiczenia, a nawet pokierować ruchami dziecka, trzymając dłoń malucha w swojej dłoni. Często dopiero po biernym wykonaniu zadania dziecko może samodzielnie i bezbłędnie wykonać ćwiczenie. Nie wolno krytykować dziecka, by nie zniechęcić go do nauki. Ćwiczenia powinny mieć charakter zabawy i przynosić frajdę. Wszystkie prace malucha powinny być akceptowane. Mniej liczy się końcowy efekt – ważniejszy jest sam proces usprawniania zdolności manualnych.
Polecam:
https://www.kolorowe-obrazki.pl/szlaczki-nauka-kaligrafii-dla-dzieci/
Domowa terapia ręki:
https://www.youtube.com/watch?v=c3JBfyTtIiU
Jak ćwiczyć rękę, żeby ładniej pisać:
https://www.youtube.com/watch?v=9HQRy1U_5GE
Miłej zabawy 😊
Karolina Gurazda